Στη μνήμη των νεκρών Ηπειρωτών της Μάχης στο φρούριο του Φραγκοκάστελλου Σφακίων, στις 18 Μαΐου 1828, τελέστηκε το απόγευμα του Σαββάτου επιμνημόσυνη δέηση από τον αρχιερατικό επίτροπο Χώρας Σφακίων π. Αθανάσιο Κουκουνάρη μαζί με τον εφημέριο της ενορίας π. Νικόλαο Παπαδόσηφο και όλους τους ιερείς της επαρχίας, στο μνημείο των ηρώων. Ακολούθησε η κατάθεση στεφάνων από διάφορους φορείς.
Η εκδήλωση τιμής και μνήμης για τους νεκρούς και τον επικεφαλής των Ηπειρωτών, Χατζή Μιχάλη Νταλιάνη, καταγόμενος από το ορεινό κεφαλοχώρι των Ιωαννίνων, το Δελβινάκι. πραγματοποιήθηκε κατόπιν συνεργασίας της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδος με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Κρητικών Σωματείων, τους Συλλόγους Ηπειρωτών Κρήτης και το Δήμο Σφακίων. Ομιλητές ήταν οι:
κ.κ. Κώστας Αλεξίου Πρόεδρος της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας και Μανώλης Πατεράκης Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Κρητικών. Την καλλιτεχνική επιμέλεια της εκδήλωσης είχε ο κ. Αλέξανδρος Λαμπρίδης, σκηνοθέτης και Έφορος Πολιτισμού επισημαίνοντας τα εξής: "Επειδή αυτή τη γιορτή την ονειρευτήκαμε πολλοί άνθρωποι, πολλοί φορείς και θέλουμε να τη ζήσουμε σύμφωνα με τ' όνειρό μας, δεν μας πτοεί η ζέστη και θα την πραγματοποιήσουμε έτσι όπως την ονειρευτήκαμε ξεκινώντας με πομπή πίσω από το ηρώο του Χατζή Μιχάλη Νταλιάνη με τα δυο λάβαρα των Ομοσπονδιών μας, της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Κρητικών Σωματείων παίζοντας κλαρίνο, βιολί και λαούτο".
Στο σύντομο χαιρετισμό του ο δήμαρχος Σφακίων κ. Σήφης Λύκος δήλωσε: ".σας καλωσορίζουμε σε αυτόν εδώ τον ιστορικό τόπο που για όλους τους Κρητικούς είναι ένας τόπος σύμβολο. Το σημερινό αντάμωμα των Ηπειρωτών με των Κρητικών των Σφακιανών, το αντάμωμα της Ηπείρου και της Κρήτης είναι διαχρονικό. Οι Ηπειρώτες ήταν πάντα παρόντες στους αγώνες όπως και οι Κρητικοί ήταν πάντα παρόντες στους αγώνες του έθνους.
Αυτοί οι αγώνες των προγόνων μας, μας έδωσαν την ανεξάρτητη Ελλάδα. Πολέμησαν και θυσιάστηκαν για την ελευθερία της που σήμερα εμείς απολαμβάνουμε. Όμως, αγαπητοί φίλοι και φίλες, η ελευθερία έχει και άλλες διαστάσεις που και σήμερα καλούμαστε εμείς να παλέψουμε και να κατακτήσουμε. Έχει και την ηθική διάσταση, έχει την κοινωνική διάσταση και την οικονομική. Σήμερα η χώρα μας δίνει αυτό τον αγώνα και γι' αυτό το αντάμωμα των Κρητών με τους Ηπειρώτες, χέρι, χέρι πάλι θα δώσουμε αυτούς τους αγώνες για να είμαστε ελεύθεροι σε πλήρη διάσταση και σε ηθική και σε οικονομική και σε κοινωνική συνοχή. Δεν θα αναφερθώ στα ιστορικά γεγονότα του 1828, απλώς, θα πω, είναι τιμή για εμάς τους Σφακιανούς να ανταμώνουμε σήμερα εδώ και να είναι το εφαλτήριο για αυτούς τους αγώνες τους σύγχρονους που θα δώσουμε από κοινού, η Κρήτη με την Ήπειρο.."
Την καλλιτεχνική επιμέλεια της εκδήλωσης είχε ο κ. Αλέξανδρος Λαμπρίδης, σκηνοθέτης και Έφορος Πολιτισμού επισημαίνοντας τα εξής: "Επειδή αυτή τη γιορτή την ονειρευτήκαμε πολλοί άνθρωποι, πολλοί φορείς και θέλουμε να τη ζήσουμε σύμφωνα με τ' όνειρό μας, δεν μας πτοεί η ζέστη και θα την πραγματοποιήσουμε έτσι όπως την ονειρευτήκαμε ξεκινώντας με πομπή πίσω από το ηρώο του Χατζή Μιχάλη Νταλιάνη με τα δυο λάβαρα των Ομοσπονδιών μας, της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Κρητικών Σωματείων παίζοντας κλαρίνο, βιολί και λαούτο" για ν' αναφερθεί στη συνέχεια επαινετικά για τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Κρητικών Σωματείων καλώντας τον για ένα σύντομο χαιρετισμό.
"Είναι μεγάλη τιμή και χαρά για μένα" τόνισε ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Κρητικών Σωματείων" που βρίσκομαι σήμερα εδώ στο Φραγκοκάστελλο μαζί με την Πανηπειρωτική, τους Συλλόγους και τον Δήμο Σφακίων ν' αποτίσουμε φόρο τιμής στον αρχηγό Χατζή Μιχάλη Νταλιάνη που μαζί με τα παλικάρια του θυσιάστηκαν χύνοντας το αίμα τους για την ελευθερία της μαρτυρικής Κρήτης. Στις σημερινές δύσκολες συγκυρίες και απειλές που υπάρχουν γύρω μας, πράξεις σαν του Χατζή Μιχάλη Νταλιάνη και όλων των συμπατριωτών του, δυστυχώς, σ' ελάχιστα βιβλία ή εγκυκλοπαίδειες αναφέρονται, αλλά, η Κρήτη ποτέ δεν την ξέχασε. Κάθε Μάη, οι δροσουλίτες θυμίζουν στον κόσμο την υπέρτατη θυσία που θα μείνει ζωντανή στις ψυχές όλων των Κρητικών και θα τους θυμούνται για πάντα."
Με σύντομη δήλωση του ο κ. Μανώλης Πατεράκης, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Κρητικών Σωματείων, σημείωσε: "Πριν πέντε χρόνια πήραμε την πρωτοβουλία και επήγαμε στα Ιωάννινα όπου μαζί με τους εκεί συμπατριώτες μας κάναμε μια εκδήλωση αφιερωμένη στη μνήμη του Χατζή Μιχάλη Νταλιάνη του οποίου η προτομή βρίσκεται μέσα στο χώρο των ΤΕΙ Ιωαννίνων. Ξεκινώντας από αυτή την ιδέα προτείναμε στην πανηπειρωτική να κατέβουμε στα Σφακιά. Η πρόταση μας «ζυμώθηκε» και σήμερα είμαστε όλοι εδώ να τιμήσουμε τη μνήμη των Ηπειρωτών που έχασαν τη ζωή τους μαζί με τον επικεφαλής Χατζή Μιχάλη Νταλιάνη".
Και ο κ. Στρατής Βρετουδάκης, μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου Σφακιανών Αθήνας, επεσήμανε: "Έχω γεννηθεί εδώ, στο χωριό Νομικιανά, δίπλα στο Βουβά. Η Κοινότητα μας έχει βγάλει πολλούς λογοτέχνες, συγγραφείς όπως είναι ο Κανάκης Γερωνυμάκης, ο Χιωτάκης ο Σήφης και διάφορους άλλους. Για την εκδήλωση τώρα, είναι μεγάλη μας τιμή που ήρθε στα Σφακιά ο Χατζή Μιχάλης Νταλιάνης και πολέμησε για εμάς και για την ελευθερία όλης της Ελλάδας. Δυστυχώς όμως, ατύχησε πέφτοντας ηρωικά μαχόμενος."
Εξάλλου, ο κ. Κανάκης Γερωνυμάκης, λαογράφος συγγραφέας από την επαρχία Σφακίων επεσήμανε : "Το Φραγκοκάστελλο είναι ένα από τα πιο ιστορικά μέρη της Κρήτης κι έχουμε υποχρέωση να το διατηρήσουμε συντηρώντας το με ανάλογες ενέργειες".
Ομιλητής εκ μέρους των Ηπειρωτών ήταν ο πρόεδρος της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας κ. Κώστας Αλεξίου, ο οποίος, μεταξύ άλλων, τόνισε: "Η ΠΣΕ, ως εκ του χρέους της, επιδιώκει σε κάθε ευκαιρία και με κάθε πρόσφορο μέσο την ανάδειξη της πλούσιας πολιτιστικής και ιστορικής μας κληρονομιάς και ιδιαίτερα εκείνων των στοιχείων που τη συνθέτουν και δεν είναι τόσο ή καθόλου γνωστά.
Μέσα σ' αυτούς τους στόχους από καιρό είχαμε συμπεριλάβει σχετική εκδήλωση, αποτίοντας φόρο τιμής σ' όσους θυσιάστηκαν σ' αυτόν τον τόπο κάνοντας πιο ευρύτερα γνωστό ένα, πρώτης κατά την εκτίμηση μου γραμμής ηρωικό γεγονός κατά τη διάρκεια της αποτίναξης τεσσάρων αιώνων τουρκικής τυραννίδας και της παλιγγενεσίας του γένους μας. Γεγονός όμως ιστορικό όχι και τόσο γνωστό σε πολλούς σήμερα, που έλαβε χώρα σ' αυτά τα ιερά χώματα της Κρητικής γης και συγκεκριμένα, εδώ στο Φραγκοκάστελλο Σφακίων, το Μάιο του 1828 όπου 385 Ηπειρώτες με επικεφαλής το Χατζημαχάλη Νταλιάνη έπεσαν ηρωικά.
Η θυσία αυτή συνδυάστηκε με τις δροσουλίτες, ένα οπτικό φαινόμενο που παρατηρείται στο τέλος Μαίου, με το να αποδίδονται οι σκιές που δημιουργούνται στον ορίζοντα, στους πεσόντες εκεί. Και εδώ ας μου επιτραπεί η αναφορά ενός τετράστιχου, ανώνυμου λυράρη, στο οποίο με γνήσιο ύφος και με αφορμή το φαινόμενο, αναδεικνύεται η ηρωική μορφή του Χατζημιχάλη.
Μ' ακόμα και το σήμερο
στις 17 του Μάη
ούλο τ' ασκέρι φαίνεται
με το Χατζημιχάλη.
Και πολεμούν στα σύννεφα
κι' ακούγονται' οι μπουρμπάδες
φωνές και αλογοπεταλιές
στου Καστελιού στι μπάντες.
Αυτή λοιπόν την επέτειο θέλουμε μ' αυτή την εκδήλωση να τιμήσουμε ως Συνομοσπονδιά με τις οργανώσεις των ηπειρωτών που ευδοκιμούν σ' αυτή τη φιλόξενη γη και ασφαλώς μαζί με την Ομοσπονδία Κρητικών οργανώσεων και του Δήμου της ένδοξης χώρας των Σφακίων. Παράλληλα δε με πολιτιστικά δρώμενα, μικρό δείγμα της πλούσιας λαϊκής μας παράδοσης και κληρονομιάς ηπειρώτικης και κρητικής να υπογραμμίσουμε και απ' την πλευρά αυτή τις συνεκτικές δυνάμεις που μας συνδέουν."
Ακολούθησαν παραδοσιακοί χοροί και τραγούδια και από τις δύο περιοχές για να κλείσει η εκδήλωση με πλούσιο γεύμα που παρέθεσε ο Δήμος Σφακίων σε ταβέρνα της περιοχής.
Παραθέτουμε αρκετά στιγμιότυπα από την έναρξη της εκδήλωσης με την πομπή, την επιμνημόσυνη δέηση, την κατάθεση στεφάνων και την εντός του φρουρίου συνέχεια με ομιλίες, χορούς και τραγούδια.
Η εκδήλωση τιμής και μνήμης για τους νεκρούς και τον επικεφαλής των Ηπειρωτών, Χατζή Μιχάλη Νταλιάνη, καταγόμενος από το ορεινό κεφαλοχώρι των Ιωαννίνων, το Δελβινάκι. πραγματοποιήθηκε κατόπιν συνεργασίας της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδος με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Κρητικών Σωματείων, τους Συλλόγους Ηπειρωτών Κρήτης και το Δήμο Σφακίων. Ομιλητές ήταν οι:
κ.κ. Κώστας Αλεξίου Πρόεδρος της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας και Μανώλης Πατεράκης Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Κρητικών. Την καλλιτεχνική επιμέλεια της εκδήλωσης είχε ο κ. Αλέξανδρος Λαμπρίδης, σκηνοθέτης και Έφορος Πολιτισμού επισημαίνοντας τα εξής: "Επειδή αυτή τη γιορτή την ονειρευτήκαμε πολλοί άνθρωποι, πολλοί φορείς και θέλουμε να τη ζήσουμε σύμφωνα με τ' όνειρό μας, δεν μας πτοεί η ζέστη και θα την πραγματοποιήσουμε έτσι όπως την ονειρευτήκαμε ξεκινώντας με πομπή πίσω από το ηρώο του Χατζή Μιχάλη Νταλιάνη με τα δυο λάβαρα των Ομοσπονδιών μας, της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Κρητικών Σωματείων παίζοντας κλαρίνο, βιολί και λαούτο".
Στο σύντομο χαιρετισμό του ο δήμαρχος Σφακίων κ. Σήφης Λύκος δήλωσε: ".σας καλωσορίζουμε σε αυτόν εδώ τον ιστορικό τόπο που για όλους τους Κρητικούς είναι ένας τόπος σύμβολο. Το σημερινό αντάμωμα των Ηπειρωτών με των Κρητικών των Σφακιανών, το αντάμωμα της Ηπείρου και της Κρήτης είναι διαχρονικό. Οι Ηπειρώτες ήταν πάντα παρόντες στους αγώνες όπως και οι Κρητικοί ήταν πάντα παρόντες στους αγώνες του έθνους.
Αυτοί οι αγώνες των προγόνων μας, μας έδωσαν την ανεξάρτητη Ελλάδα. Πολέμησαν και θυσιάστηκαν για την ελευθερία της που σήμερα εμείς απολαμβάνουμε. Όμως, αγαπητοί φίλοι και φίλες, η ελευθερία έχει και άλλες διαστάσεις που και σήμερα καλούμαστε εμείς να παλέψουμε και να κατακτήσουμε. Έχει και την ηθική διάσταση, έχει την κοινωνική διάσταση και την οικονομική. Σήμερα η χώρα μας δίνει αυτό τον αγώνα και γι' αυτό το αντάμωμα των Κρητών με τους Ηπειρώτες, χέρι, χέρι πάλι θα δώσουμε αυτούς τους αγώνες για να είμαστε ελεύθεροι σε πλήρη διάσταση και σε ηθική και σε οικονομική και σε κοινωνική συνοχή. Δεν θα αναφερθώ στα ιστορικά γεγονότα του 1828, απλώς, θα πω, είναι τιμή για εμάς τους Σφακιανούς να ανταμώνουμε σήμερα εδώ και να είναι το εφαλτήριο για αυτούς τους αγώνες τους σύγχρονους που θα δώσουμε από κοινού, η Κρήτη με την Ήπειρο.."
Την καλλιτεχνική επιμέλεια της εκδήλωσης είχε ο κ. Αλέξανδρος Λαμπρίδης, σκηνοθέτης και Έφορος Πολιτισμού επισημαίνοντας τα εξής: "Επειδή αυτή τη γιορτή την ονειρευτήκαμε πολλοί άνθρωποι, πολλοί φορείς και θέλουμε να τη ζήσουμε σύμφωνα με τ' όνειρό μας, δεν μας πτοεί η ζέστη και θα την πραγματοποιήσουμε έτσι όπως την ονειρευτήκαμε ξεκινώντας με πομπή πίσω από το ηρώο του Χατζή Μιχάλη Νταλιάνη με τα δυο λάβαρα των Ομοσπονδιών μας, της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Κρητικών Σωματείων παίζοντας κλαρίνο, βιολί και λαούτο" για ν' αναφερθεί στη συνέχεια επαινετικά για τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Κρητικών Σωματείων καλώντας τον για ένα σύντομο χαιρετισμό.
"Είναι μεγάλη τιμή και χαρά για μένα" τόνισε ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Κρητικών Σωματείων" που βρίσκομαι σήμερα εδώ στο Φραγκοκάστελλο μαζί με την Πανηπειρωτική, τους Συλλόγους και τον Δήμο Σφακίων ν' αποτίσουμε φόρο τιμής στον αρχηγό Χατζή Μιχάλη Νταλιάνη που μαζί με τα παλικάρια του θυσιάστηκαν χύνοντας το αίμα τους για την ελευθερία της μαρτυρικής Κρήτης. Στις σημερινές δύσκολες συγκυρίες και απειλές που υπάρχουν γύρω μας, πράξεις σαν του Χατζή Μιχάλη Νταλιάνη και όλων των συμπατριωτών του, δυστυχώς, σ' ελάχιστα βιβλία ή εγκυκλοπαίδειες αναφέρονται, αλλά, η Κρήτη ποτέ δεν την ξέχασε. Κάθε Μάη, οι δροσουλίτες θυμίζουν στον κόσμο την υπέρτατη θυσία που θα μείνει ζωντανή στις ψυχές όλων των Κρητικών και θα τους θυμούνται για πάντα."
Με σύντομη δήλωση του ο κ. Μανώλης Πατεράκης, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Κρητικών Σωματείων, σημείωσε: "Πριν πέντε χρόνια πήραμε την πρωτοβουλία και επήγαμε στα Ιωάννινα όπου μαζί με τους εκεί συμπατριώτες μας κάναμε μια εκδήλωση αφιερωμένη στη μνήμη του Χατζή Μιχάλη Νταλιάνη του οποίου η προτομή βρίσκεται μέσα στο χώρο των ΤΕΙ Ιωαννίνων. Ξεκινώντας από αυτή την ιδέα προτείναμε στην πανηπειρωτική να κατέβουμε στα Σφακιά. Η πρόταση μας «ζυμώθηκε» και σήμερα είμαστε όλοι εδώ να τιμήσουμε τη μνήμη των Ηπειρωτών που έχασαν τη ζωή τους μαζί με τον επικεφαλής Χατζή Μιχάλη Νταλιάνη".
Και ο κ. Στρατής Βρετουδάκης, μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου Σφακιανών Αθήνας, επεσήμανε: "Έχω γεννηθεί εδώ, στο χωριό Νομικιανά, δίπλα στο Βουβά. Η Κοινότητα μας έχει βγάλει πολλούς λογοτέχνες, συγγραφείς όπως είναι ο Κανάκης Γερωνυμάκης, ο Χιωτάκης ο Σήφης και διάφορους άλλους. Για την εκδήλωση τώρα, είναι μεγάλη μας τιμή που ήρθε στα Σφακιά ο Χατζή Μιχάλης Νταλιάνης και πολέμησε για εμάς και για την ελευθερία όλης της Ελλάδας. Δυστυχώς όμως, ατύχησε πέφτοντας ηρωικά μαχόμενος."
Εξάλλου, ο κ. Κανάκης Γερωνυμάκης, λαογράφος συγγραφέας από την επαρχία Σφακίων επεσήμανε : "Το Φραγκοκάστελλο είναι ένα από τα πιο ιστορικά μέρη της Κρήτης κι έχουμε υποχρέωση να το διατηρήσουμε συντηρώντας το με ανάλογες ενέργειες".
Ομιλητής εκ μέρους των Ηπειρωτών ήταν ο πρόεδρος της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας κ. Κώστας Αλεξίου, ο οποίος, μεταξύ άλλων, τόνισε: "Η ΠΣΕ, ως εκ του χρέους της, επιδιώκει σε κάθε ευκαιρία και με κάθε πρόσφορο μέσο την ανάδειξη της πλούσιας πολιτιστικής και ιστορικής μας κληρονομιάς και ιδιαίτερα εκείνων των στοιχείων που τη συνθέτουν και δεν είναι τόσο ή καθόλου γνωστά.
Μέσα σ' αυτούς τους στόχους από καιρό είχαμε συμπεριλάβει σχετική εκδήλωση, αποτίοντας φόρο τιμής σ' όσους θυσιάστηκαν σ' αυτόν τον τόπο κάνοντας πιο ευρύτερα γνωστό ένα, πρώτης κατά την εκτίμηση μου γραμμής ηρωικό γεγονός κατά τη διάρκεια της αποτίναξης τεσσάρων αιώνων τουρκικής τυραννίδας και της παλιγγενεσίας του γένους μας. Γεγονός όμως ιστορικό όχι και τόσο γνωστό σε πολλούς σήμερα, που έλαβε χώρα σ' αυτά τα ιερά χώματα της Κρητικής γης και συγκεκριμένα, εδώ στο Φραγκοκάστελλο Σφακίων, το Μάιο του 1828 όπου 385 Ηπειρώτες με επικεφαλής το Χατζημαχάλη Νταλιάνη έπεσαν ηρωικά.
Η θυσία αυτή συνδυάστηκε με τις δροσουλίτες, ένα οπτικό φαινόμενο που παρατηρείται στο τέλος Μαίου, με το να αποδίδονται οι σκιές που δημιουργούνται στον ορίζοντα, στους πεσόντες εκεί. Και εδώ ας μου επιτραπεί η αναφορά ενός τετράστιχου, ανώνυμου λυράρη, στο οποίο με γνήσιο ύφος και με αφορμή το φαινόμενο, αναδεικνύεται η ηρωική μορφή του Χατζημιχάλη.
Μ' ακόμα και το σήμερο
στις 17 του Μάη
ούλο τ' ασκέρι φαίνεται
με το Χατζημιχάλη.
Και πολεμούν στα σύννεφα
κι' ακούγονται' οι μπουρμπάδες
φωνές και αλογοπεταλιές
στου Καστελιού στι μπάντες.
Αυτή λοιπόν την επέτειο θέλουμε μ' αυτή την εκδήλωση να τιμήσουμε ως Συνομοσπονδιά με τις οργανώσεις των ηπειρωτών που ευδοκιμούν σ' αυτή τη φιλόξενη γη και ασφαλώς μαζί με την Ομοσπονδία Κρητικών οργανώσεων και του Δήμου της ένδοξης χώρας των Σφακίων. Παράλληλα δε με πολιτιστικά δρώμενα, μικρό δείγμα της πλούσιας λαϊκής μας παράδοσης και κληρονομιάς ηπειρώτικης και κρητικής να υπογραμμίσουμε και απ' την πλευρά αυτή τις συνεκτικές δυνάμεις που μας συνδέουν."
Ακολούθησαν παραδοσιακοί χοροί και τραγούδια και από τις δύο περιοχές για να κλείσει η εκδήλωση με πλούσιο γεύμα που παρέθεσε ο Δήμος Σφακίων σε ταβέρνα της περιοχής.
Παραθέτουμε αρκετά στιγμιότυπα από την έναρξη της εκδήλωσης με την πομπή, την επιμνημόσυνη δέηση, την κατάθεση στεφάνων και την εντός του φρουρίου συνέχεια με ομιλίες, χορούς και τραγούδια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου